Moedermelk is een apart en uniek levend component, niet steriel en toegankelijk voor handelingen mits men er hygiënisch en voorzichtig mee omgaat. Het afkolven, bewaren en opwarmen van moedermelk vraagt dus om consequente handelingen die duidelijk aan de ouders moeten worden uitgelegd voor een optimaal gebruik.

Regels omtrent het bewaren en opwarmen van moedermelk kunnen variëren van land tot land maar veiligheid en het bewaren van de kwaliteit hebben waar dan ook de prioriteit.

Hierbij een overzicht van de belangrijke criteria bij het bewaren van moedermelk:

1. De gezondheidstoestand van de baby: de neonatologie afdeling en de moedermelkbank hanteren strengere normen rondom het afkolven (steriele flessen en kolfonderdelen, wassen van de borsten alvorens de handelingen) en het bewaren van moedermelk. Prematuren en zieke kindjes zijn in vele opzichten kwetsbaarder voor bacteriën waardoor een strenge hygiëne van toepassing is.
2. Kolven voor een à terme gezonde baby: dagelijks douchen is de basis van een goed hygiëne maar het is belangrijk dat de moeder haar handen grondig wast vóór het kolven. De kolfonderdelen moeten ook dagelijks gesteriliseerd worden. Na elk gebruik is afspoelen (eerst onder koud water en vervolgens onder warm water) en afdrogen voldoende.
3. Afgekolfde moedermelk veilig opslaan: na het kolven zal de melk in een afgesloten bakje (van glas of BPA/BPS-vrije plastic) of in speciale bewaarzakjes opgeslagen worden. Het is tevens handig om de datum en het tijdstip er op te zetten. De melk uit verschillende kolfsessies kan bij elkaar gemengd worden mits deze op dezelfde temperatuur is. Let op, als de melk in de vriezer bewaard wordt, mag het bakje of het zakje voor maximaal driekwart gevuld worden.
4. Bewaarplaats en omgevingstemperatuur: hoe warmer de omgeving, hoe meer ruimte voor bacteriën om zich te verspreiden. Moedermelk bevat macrofagen die de darmen van de baby beschermen maar hoe langer het bewaard wordt, hoe zwakker de werking van de macrofagen wordt waardoor bacteriën de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Dat is de rede waarom moedermelk langer goed blijft bij 4*C dan bij 20*C. Het is dus aan te raden om de melk in de koudste gedeelte van de koelkast te bewaren en niet in de deur. De koelkast zal minimaal één keer per maand schoongemaakt worden. Hygiëne en kwaliteit voor een optimaal gebruik.
5. Bijzonderheden van ingevroren moedermelk: bij extreem koud (-18*C) kunnen bacteriën zich niet verder ontwikkelen maar macrofagen breken helaas af. Na het ontdooien zullen deze bijzondere cellen hun beschermende rol verloren hebben waardoor de moedermelk beperkt houdbaar zal zijn. Eenmaal ontdooid zal de melk binnen 24 uur gebruikt  moeten worden. Na opwarming zal de melk die na een voeding overblijft, weggegooid moeten worden.

Wist je dat ?

– De kleur van moedermelk varieert van doorzichtig tot blauw, groen, wit, grijs tot zelfs roze. Het zegt niets over de voedingswaarde, het zijn de voedingsstoffen die naar buiten komen.

– Afgekolfde moedermelk, en zeker ontdooide moedermelk, kan wat vreemd, zepig of ranzig ruiken en smaken. Dit is normaal en betekent niet dat het bedorven is.

– Vlokjes in de melk zijn meestal vetvlokjes. Door de fles na het opwarmen rustig te roeren, lossen deze weer op. Nooit schudden om de componenten zo intact mogelijk te behouden.

– Geen magnetron gebruiken om moedermelk op te warmen maar een pan met warm water (au bain Marie) of een flessenverwarmer

– Wil je melk vervoeren, zorg dan voor een constante temperatuur door gebruik te maken van een thermotas.

Bewaar instructies van moedermelk voor de gezonde à terme baby :

Internationale aanbevelingen van ILCA* en HMBANA*

– verse afgekolfde melk op kamertemperatuur (19-22*C) :   6 à 10 uur

– verse afgekolfde melk op kamertemperatuur (23-26*C) :  4 uur

– verse afgekolfde melk in de koelkast (4*C) : 6 à 8 dagen

– in de vriezer (-18*C) : 6 tot 12 maanden

– ontdooide melk in de koelkast : 24 uur

* ILCA: International Lactation Consultant Association

* HMBANA: Human Milk Banking Association of North America